surveiller et punir

(bkz: hapishanenin doğuşu) (bkz: modern iktidar büyük gözaltıdır) fransız filozof michel foucault'nun bir eseri. --- spoiler --- damiens, 2 mart 1757’de, paris kilisesinin cümle kapısının önünde suçunu herkesin karşısında itiraf etmeye mahkûm edilmişti; buraya elinde yanar halde bulunan iki libre ağırlığındaki bir meşaleyi taşıyarak, üzerinde bir gömlekten başka bir şey olmadığı halde, iki tekerlekli bir yük arabasında götürülecekti; sonra aynı yük arabasıyla greve meydanı’na götürülecek ve burada kurulmuş olan darağacına çıkartılarak memeleri, kolları, kalçaları, baldırları kızgın kerpetenle çekilecek; babasını (kralı) öldürdüğü bıçağı sağ elinde tutacak ve kerpetenle çekilen yerlerine erimiş kurşun, kaynar yağ, kaynar reçine ve birlikte eritilen balmumu ile kükürt dökülecek, sonra bedeni dört ata çektirilerek parçalatılacak ve vücudu ateşle yakılacak, kül haline gelecek ve küller rüzgâra savrulacaktı. --- spoiler --- (bkz: discipline and punish)

michel foucault'un muhteşem eseri. normal insanın aslında delilerden daha erdemsiz olduğu, tarihsel bir kronoloji ile anlatılmaktadır. aslında fako üç olgu etrafında düşüncelerini şekillendirmektedir. cinsellik, hapishane ve delirmek. haliyle, bu konuda yazdığı üç kitapta hep birbiriyle bağlantılıdır. deliliğin tarihi veya cinselliğin tarihi gibi bu kitabı da her şeyin ama her şeyin uzun bir planın parçalarından ibaret olduğu, insanın cinsel, zihinsel ve bireysel olarak baskı altına alınarak itaatkar kılınacağı üzerinedir. ayrıca fako, tüm resmi kurumların (okul dahil) hapishanelere benzemesini ilk keşfeden kişidir. ve bunun asla tesadüf olamayacağını gayet güzel anlatmıştır. bu benzerlikse hem nitelik hem de nicelik yönündedir. (bkz: normal insan kurgudur)